Zwierzęta – królestwo obejmujące wielokomórkowe organizmy cudzożywne o komórkach eukariotycznych, bez ściany komórkowej, w większości zdolne do aktywnego poruszania się. Są najbardziej zróżnicowanym gatunkowo królestwem organizmów. Największą grupę zwierząt stanowią bezkręgowce, a wśród nich owady. Drugą, obok bezkręgowców, grupą zwierząt są kręgowce. Wśród nich tradycyjnie wyróżnia się: ryby, płazy, gady, ptaki i ssaki, do których należy również człowiek.

Terminologia

W nomenklaturze zoologicznej zwierzęta (łac. animalia, gr. ζῷα) klasyfikowane są jako takson w randze królestwa (regnum). Takson ten obejmuje wszystkie gatunki zwierząt, w tym również człowieka (Homo sapiens). Poza terminologią fachową wyraz „zwierzę” określa każde żywe stworzenie z wyjątkiem człowieka. Nauka o zwierzętach to zoologia, ich klasyfikacją zajmuje się systematyka biologiczna, a chorobami zwierząt – medycyna weterynaryjna. Wszystkie gatunki zwierząt występujące na danym obszarze to fauna (np. fauna Polski).

Charakterystyka

Za cechy odróżniające zwierzęta od innych organizmów przyjmuje się sposób odżywiania, brak ściany komórkowej, gromadzenie glikogenu oraz obecność (u wyżej uorganizowanych zwierząt) układu mięśniowego i nerwowego.

Sposób odżywiania

Zwierzęta nie potrafią samodzielnie wytwarzać substancji odżywczych. Wszystkie są cudzożywne, tzn. żywią się innymi organizmami, ich szczątkami lub odchodami. W ten sposób żywią się również grzyby. Zwierzęta wyspecjalizowały się w wielu różnych metodach zdobywania i konsumowania pokarmu.

Komórki zwierzęce

Ciała zwierząt zbudowane są zawsze z komórek eukariotycznych. Taką cechę mają też komórki roślinne. W odróżnieniu od nich komórki zwierzęce nie mają chloroplastów i ścian komórkowych. Są otoczone cienką błoną komórkową. Wytwarzają kolagen. Brakiem ściany komórkowej charakteryzują się, oprócz zwierząt, niektóre grzyby.

Funkcjonalnie zróżnicowane komórki zwierząt zorganizowane są w zespoły zwane tkankami (z wyjątkiem gąbek), a tkanki w narządy, tworzące z kolei wyspecjalizowane układy narządów, pełniące w organizmie zwierzęcia określone funkcje życiowe (np. układ krwionośny, oddechowy, wydalniczy). Wszystkie zwierzęta odbierają bodźce zewnętrzne za pomocą receptorów i reagują na nie odruchami.

Glikogen

Gromadzenie glikogenu, jako materiału zapasowego jest charakterystyczne dla zwierząt i wielu grzybów.

Układ mięśniowy i nerwowy

Zwierzęta, choć nie wszystkie ich typy, są jedynymi organizmami, u których występują układy mięśniowy i nerwowy. Konieczność poszukiwania pokarmu doprowadziła u zwierząt do wykształcenia zdolności do aktywnego ruchu. Zdecydowana większość z nich wykształciła wyspecjalizowane tkanki mięśniowe tworzące układ mięśniowy współpracujący z narządami ruchu. Niektóre (gąbki i polipy parzydełkowców) prowadzą wprawdzie osiadły tryb życia, ale komórki gąbek są zdolne do ograniczonego ruchu, u większości z nich występuje swobodnie pływające stadium larwalne, a parzydełkowce są osiadłe jedynie w stadium polipa.

Aktywne poruszanie się wykształciło u zwierząt narządy zmysłów współpracujące z układem nerwowym.

Rozmnażanie

Niemal wszystkie zwierzęta rozmnażają się płciowo, przynajmniej w pewnym stadium swego cyklu życiowego. Niektóre potrafią rozmnażać się bezpłciowo.